Elternzeit – najważniejsze informacje o urlopie wychowawczym w Niemczech

Elternzeit najważniejsze informacje

Narodziny dziecka to wyjątkowy i radosny moment w życiu każdej rodziny. W takiej chwili, by zapewnić pełną koncentrację na opiece nad swoim maleństwem, pracujący rodzice mają możliwość skorzystania z Elternzeit, czyli urlopu wychowawczego. Elternzeit daje pracującym rodzicom szansę na aktywne uczestnictwo w pierwszych latach życia swojej pociechy. Podczas tego okresu opieki nad dzieckiem, pracodawcy nie mogą rozwiązać umowy o pracę z pracownikiem z powodu korzystania z urlopu wychowawczego. Wręcz przeciwnie, po zakończeniu Elternzeit pracodawca ma obowiązek umożliwić pracownikowi powrót do pracy na dotychczasowych warunkach. W związku z powyższym wielu przyszłych rodziców pragnie zagłębić tytułowy temat. Poniżej najważniejsze kwestie. 

 

Elternzeit - co to takiego?

"Elternzeit" to termin pochodzący z języka niemieckiego, który można przetłumaczyć na język polski jako "czas rodzicielski" lub "urlop rodzicielski". Jest to instytucja funkcjonująca w Niemczech, umożliwiająca rodzicom czas wolny od pracy w celu opieki nad dziećmi w pierwszych latach ich życia.

Elternzeit pozwala pracownikom, zarówno matkom, jak i ojcom, na tymczasowe przerwanie wykonywania pracy, aby poświęcić się opiece nad swoimi dziećmi. Czas ten można podzielić między oboje rodziców w dowolny sposób, choć niektóre okresy, np. pierwsze osiem tygodni po urodzeniu dziecka, mogą być zastrzeżone dla matki.

Warto podkreślić, że Elternzeit to ważna inicjatywa, która wspiera pracujących rodziców w równoważeniu życia zawodowego i rodzinnego. Daje ona możliwość poświęcenia się opiece nad dzieckiem bez obaw o utratę pracy oraz zachęca do aktywnego udziału w wychowywaniu najmłodszych członków społeczeństwa. Odpowiednio rozumiane i wykorzystane Elternzeit przyczynia się do stworzenia bardziej przyjaznego i wspierającego środowiska dla rodzin.

Elternzeit ma na celu wspieranie równowagi między życiem zawodowym a rodzinnym oraz umożliwienie rodzicom bardziej aktywnego udziału w wychowywaniu dzieci w ich wczesnym dzieciństwie.

 

Ile trwa Elternzeit?

Maksymalny okres, na jaki rodzice mają prawo korzystać z Elternzeit, zależy od liczby dzieci.  Długość urlopu rodzicielskiego jest elastyczna i dostosowana do potrzeb rodziny. Maksymalny okres przysługujący na jedno dziecko wynosi 3 lata, co pozwala rodzicom na bardziej zaangażowane uczestnictwo w wychowywaniu dziecka w jego najwcześniejszych latach życia. Elternzeit może być krótszy, ale nadal stanowi cenny czas, który rodzice mogą spędzić z rodziną.

Możliwe jest przeniesienie do 24 miesięcy urlopu rodzicielskiego na okres między trzecimi a ósmymi urodzinami dziecka. Nie wymaga to zgody pracodawcy.


Kto ma prawo do Elternzeit?

Ojcowie i matki pracujący na podstawie umowy o pracę mogą skorzystać z urlopu rodzicielskiego zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzicielskich i urlopie rodzicielskim (BEEG).

Urlop rodzicielski może trwać maksymalnie trzy lata. Każdy rodzic ma prawo do własnego urlopu na jedno dziecko. Urlop rodzicielski może być wnioskowany przez rodziców biologicznych, rodziców adopcyjnych lub rodziców pełnoetatowych. Istnieje również możliwość skorzystania z urlopu rodzicielskiego dla dzieci małżonka lub zarejestrowanego partnera życiowego.

 

Jak Elternezeit może być podzielony między rodziców?

Każdy rodzic może podzielić swój urlop rodzicielski na maksymalnie trzy okresy. Jeśli są one bezpośrednio po sobie, traktowane są jako jeden okres. Jeśli trzeci okres ma się mieścić między trzecimi a ósmymi urodzinami dziecka, pracodawca może temu sprzeciwić się tylko w bardzo określonych przypadkach.

Uzupełnienie: Urlop rodzicielski przysługuje każdemu rodzicowi osobno. To oznacza, że ​​każde zatrudnienie rodzica jest rozpatrywane oddzielnie. Dlatego możliwe jest, że obaj rodzice jednocześnie biorą urlop rodzicielski.

 

Czy Elternzeit jest płatny?

Kiedy podczas urlopu rodzicielskiego zawieszone jest zatrudnienie. Rodzice nie otrzymują w tym czasie wynagrodzenia od swojego pracodawcy. Przez okres maksymalnie 14 miesięcy rodzice mogą ubiegać się o państwowe świadczenie zastępujące wynagrodzenie - Elterngeld.

Ważne: Urlop rodzicielski i miesiące, za które jest składane wniosek o Elterngeld, powinny się możliwie dokładnie pokrywać z dniem narodzin dziecka. Ponieważ Elterngeld nie jest przyznawane za pełne miesiące kalendarzowe, ale za miesiące życia dziecka.

 

Czy podczas Elternzeit będę ubezpieczona?

Podczas urlopu rodzicielskiego nadal obowiązuje ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli rodzice nie mają innych płatnych dochodów oprócz Elterngeld, nie muszą płacić składek.

Osoby z dobrowolnym ubezpieczeniem również są zwolnione z opłat, jeśli spełniają warunki do rodzinnego ubezpieczenia zdrowotnego.

Osoby prywatnie ubezpieczone muszą samodzielnie opłacać swoje składki (w całości), w tym również składki pracodawcy.

W przypadku niejasności warto skonsultować się z ubezpieczycielem.

 

Czy mogę przedłużyć Elternzeit?

Możesz wziąć do 3 lat urlopu rodzicielskiego na jedno dziecko. Jeśli zadeklarowałaś mniej niż 3 lata urlopu, nadal możesz wziąć dodatkowy urlop rodzicielski (albo bezpośrednio po zakończeniu już zadeklarowanego urlopu rodzicielskiego, albo później). 

 

Kiedy i w jakiej formie złożyć wniosek?

Wniosek o Elternzeit należy złożyć formie pisemnej na 7 tygodni przez planowanym przejściem na urlop wychowawczy. Jeśli rodzic chce opiekować się swoim dzieckiem od pierwszych dni jego życia powinien złożyć wniosek odpowiednio wcześniej podając przybliżoną datę narodzin swojej pociechy oraz dokładny okres trwania urlopu wychowawczego – od kiedy do kiedy chce go wykorzystać w najbliższych dwóch latach po urodzeniu dziecka. Najlepiej poprosić także pracodawcę o pisemne potwierdzenie odbioru.

 

Czy wniosek o Elternzeit można wysłać mailem lub faxem?

Należy pamiętać, że tylko złożenie podania w formie papierowej z własnoręcznym podpisem jest uznane za zgodne z przepisami. Nie należy zatem wysyłać wniosku o urlop drogą elektroniczną bądź faxem. Federalny Sąd Pracy, wyrokiem BAG z dnia 10 maja 2016, Az. 9 AZR 145/15 ustalił, że jest to niezgodne z formą pisemną, a tym samym nieważne. Zgodnie z Federalną Ustawą o Prawach i Obowiązkach Rodzicielskich w przypadku złożenia w wniosku w innej formie niż pisemna w razie sporu z pracodawcą nie przysługuje ochrona przed zwolnieniem z pracy.

 

Czy podczas Elternzeit można zmienić pracodawcę?

Wniosek o Elternzeit składamy u pracodawcy, z którym jesteśmy związani stosunkiem pracy. Jeśli pracodawca przychyli się do naszego wniosku możemy opiekować się dzieckiem mając jednocześnie komfort powrotu na nasze stanowisko pracy. W przypadku zmiany pracy nowy pracodawca nie jest w żaden sposób zobowiązany respektować wyrażoną zgodę na Elternzeit w poprzedniej firmie.

 

Czy mogę pracować w niepełnym wymiarze godzin podczas Elternzeit?

Tak, możesz zmniejszyć swoją obecną liczbę godzin pracy lub kontynuować dotychczasową pracę w niepełnym wymiarze godzin. Podczas urlopu rodzicielskiego możesz pracować do 32 godzin tygodniowo. Decyduje tutaj średnia miesięczna liczba godzin, a nie pojedynczy tydzień. Po zakończeniu urlopu rodzicielskiego możesz powrócić do swojego poprzedniego wymiaru godzin i miejsca pracy.

 

Co się stanie, jeśli ponownie zajdę w ciążę podczas urlopu rodzicielskiego?

Jeśli w trakcie trwającego urlopu rodzicielskiego spodziewasz się kolejnego dziecka, możesz również skorzystać z urlopu rodzicielskiego dla tego drugiego dziecka. Pierwszy urlop rodzicielski będzie jednak kontynuowany zgodnie z umową; narodziny kolejnego dziecka nie przerywają go automatycznie. Drugi urlop rodzicielski możesz więc rozpocząć najwcześniej po zakończeniu pierwszego urlopu rodzicielskiego.

 

Czy dziadkowie lub inni krewni mogą wziąć urlop rodzicielski?

Tak, również dziadkowie i inni krewni mają prawo do skorzystania z urlopu rodzicielskiego. Istnieją następujące przypadki:

  1. Urlop rodzicielski dla dziadków, gdy jeden z rodziców jest nadal niepełnoletni lub uczestniczy w szkoleniu, które rozpoczęło się przed jego 18. urodzinami;
  2. Urlop rodzicielski dla dziadków i innych krewnych, gdy występuje szczególnie trudna sytuacja (na przykład poważna choroba rodziców).

 

Podsumowując, Elternzeit w Niemczech to ważny okres w życiu rodziców. Trzeba przy tym  pamiętać, że to okres pełen wyzwań, ale jednocześnie pięknych chwil z dzieckiem. Każda rodzina powinna zdecydować, jak wykorzystać ten czas najlepiej dla siebie. Niech Elternzeit będzie niezapomnianym etapem w życiu każdego rodzica, pełnym miłości, radości i wspomnień.

Zaświadczenie UE/EOG – kiedy potrzebne?

Zaświadczenie UE/EOG – kiedy potrzebne? 🔍 Co to jest zaświadczenie UE/EOG? Zaświadczenie UE/EOG (druk EU/EWR) to dokument urzędowy, który potwierdza

Piotr 7 kwietnia, 2025