Zapewne niejednego z naszych czytelników spotkało jedno z bardziej przykrych życiowych zdarzeń – zwolnienie z pracy. Mamy wtedy ochotę przed poszukiwaniem następnego zatrudnienia spędzić trochę czasu z rodziną i najbliższymi. Lecz co zrobić, gdy to zdarzenie spotyka nas z dala od domu rodzinnego? Jeżeli na przykład pracowaliśmy w Niemczech, a nasza rodzina jest w Polsce? Co zrobić, gdy nabyliśmy prawa do zasiłku dla bezrobotnych? Czy po powrocie do Polski zasiłek przepadnie?
Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego
Dzięki przepisom dotyczącym koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego możliwy jest transfer zasiłku dla bezrobotnych z jednego kraju Unii Europejskiej do innego. Zatem jeżeli pracowaliśmy w Niemczech i tam nabyliśmy prawa do Arbeitslosengeld, możemy wrócić do Polski i po zarejestrowaniu jako osoba bezrobotna otrzymywać zasiłek z Niemiec w Polsce. Ważne także jest to, że osoba pobierająca zasiłek dla bezrobotnych, zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy, może szukać pracy także w innym kraju członkowskim, zachowując prawo do transferu zasiłku. Wszystko to jest możliwe dzięki reformie z 1 maja 2010 roku, która:
- reguluje ewentualność podlegania osoby bezrobotnej urzędom i służbom zatrudnienia w dwóch państwach jednocześnie (dzięki czemu możemy pobierać zasiłek w jednym kraju, w drugim natomiast szukać pracy);
- uściśla zasady zaliczania okresów uprawniających do przyznania zasiłku dla bezrobotnych oraz jego wysokość;
- przewiduje wymianę danych drogą elektroniczną między instytucjami państw zatrudnienia i zamieszkania, dzięki czemu urzędy mają kontrolę nad osobą wnioskującą o świadczenie.
Przykład z życia wzięty
Przypuśćmy, że pan Józef pracował przez kilka lat w Niemczech. Niestety, wskutek redukcji etatów został bez pracy. Okres pracy pana Józefa w Niemczech pozwala mu na pobieranie Arbeitslosengeld. Pan Józef jednak chce w czasie pobierania bezrobotnego przebywać w Polsce. Może zatem zgłosić chęć wyjazdu do Polski i w tym momencie otrzymywać bezrobotne transferowane z Arbeitsamtu do Urzędu Pracy w Polsce. Od czego powinien zacząć?
- W momencie utraty pracy pan Jan powinien zgłosić się do Arbeitsamtu i zarejestrować się jako osoba bezrobotna.
- Urząd określi jego “prawa do zasiłku dla bezrobotnych”.
- Po wykonaniu powyższych czynności powinien pozostawać do dyspozycji urzędu przez okres czterech tygodni.
- Po wspomnianym okresie może rozpocząć starania o transfer zasiłku do Polski. W niemieckim urzędzie będzie musiał zgłosić chęć wyjazdu do Polski i pobrać wniosek PD U2 / E303.
- Z wymienionym wnioskiem musi najpóźniej do 7 dni od wyjazdu z Niemiec zgłosić się w powiatowym urzędzie pracy w Polsce. Powiatowy urząd pracy przekaże sprawę do wojewódzkiego urzędu.
- Zasiłek będzie wypłacany bezpośrednio z Arbeitsamtu na konto osoby bezrobotnej.
Transferowany zasiłek pan Józef będzie mógł dostawać w Polsce do 3 miesięcy. Jeżeli niemiecki urząd wyrazi zgodę, okres ten może zostać przedłużony o następne 3 miesiące. Wojewódzki urząd pracy będzie tu pełnił rolę tzw. instytucji właściwej w ramach koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Będzie przyjmował i rozpatrywał wnioski w sprawach świadczeń dla osób bezrobotnych oraz prowadził korespondencję z właściwymi zagranicznymi urzędami odpowiedzialnymi za wypłatę świadczeń z tytułu bezrobocia.
O czym należy wiedzieć
W przypadku transferu zasiłku z Niemiec będą Państwo uprawnieni do świadczenia na tych samych warunkach jak mieszkańcy Niemiec. Krajem ostatniego zatrudnienia muszą wtedy jednak pozostawać Niemcy. Kwota świadczenia dla bezrobotnych będzie zależała od wysokości Państwa dochodu, jednak będzie brana pod uwagę tylko wysokość dochodu uzyskana w Niemczech, jako kraju ostatniego zatrudnienia. Jeżeli przed upływem wyznaczonego okresu zdecydują się Państwo na powrót do Niemiec, nadal mogą Państwo otrzymywać świadczenia dla bezrobotnych, które wcześniej przyznano.
Opisywane wyżej zasady mają zastosowanie także w drugą stronę. Jeżeli nabyli Państwo prawa do zasiłku bezrobotnego w Polsce w momencie wyjazdu do Niemiec w celu poszukiwania pracy, mają Państwo prawo do transferu zasiłku do Niemiec w wysokości przyznanej przez polski urząd pracy w przeliczeniu na euro. Mała to jednak pociecha, bo jak wiadomo, z wypłacanego zasiłku nie sposób wyżyć nawet w Polsce.
Jakich innych świadczeń dotyczy koordynacja
Warto wiedzieć, że nie tylko zasiłki dla bezrobotnych mogą być przenoszone do Polski. Zasiłek rodzinny wypłacany jest w Polsce także na podstawie wymienionej koordynacji. Co ważne, reguły określające koordynację mają wartość nadrzędną nad przepisami krajowymi.
Koordynacja świadczeń dotyczy również:
- emerytur, rent inwalidzkich i rodzinnych,
- świadczeń rodzinnych i macierzyńskich,
- świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
- świadczeń chorobowych i medycznych,
- zasiłków pogrzebowych.
Do wymienionych wyżej świadczeń transferowanych między różnymi krajami mają prawo oczywiście tylko te osoby, które przemieszczają się w obrębie Wspólnoty. Jeżeli całą karierę zawodową spędziliśmy w Polsce, omawiana koordynacja nas nie obejmie.