Różnice ekonomiczno-socjalne między Polską a Niemcami nadal są znaczące. W związku z tym spora część mieszkańców naszego kraju decyduje się na pracę w Niemczech. Ba, wciąż wyjeżdżają nowe osoby, które z tematem pracy nad Renem spotykają się po raz pierwszy. Prócz znalezienia zatrudnienia i mieszkania po przyjeździe czeka ich również sporo formalności. Co należy zrobić po przybyciu do Niemiec, by wszystko "dopiąć" i zorganizować?
Po pierwsze zameldowanie
Po przyjeździe do Niemiec powinniśmy jak najszybciej dowiedzieć się, gdzie znajduje się odpowiedzialny za nas ratusz (Rathaus) i tam się zameldować. Konieczne jest to między innymi po to, aby otrzymać numer podatkowy (Steuer-Identifikationsnummer). Po zameldowaniu się wysyłany jest do odpowiedniego urzędu wniosek o ten numer. Po jego otrzymaniu możemy w miejscowym urzędzie skarbowym (Finanzamt) wnioskować o “zastępczą kartę podatkową”. Naszym obowiązkiem jest dostarczenie pracodawcy tego dokumentu, ponieważ zgodnie z informacją w nim zawartą (o tzw. klasie podatkowej – Lohnsteuerklasse) będzie obliczany podatek, który odprowadzony zostanie z naszej pensji. Jeśli pracodawca nie ma tego dokumentu, to ma obowiązek policzyć podatek z klasą nr VI, a wtedy będzie to dla nas “bolesne”!
Wyrobienie Sozialversicherungsnummer (SV-Nummer)
Sozialversicherungsnummer (numer ubezpieczenia społecznego) jest kombinacją liter i/lub cyfr służących do identyfikacji osób w systemie zabezpieczenia społecznego.
SV-Nummer uzyskujemy, kiedy pierwszy raz zaczynamy pracę w Niemczech. Wówczas pracodawca melduje nas w kasie chorobowej (Krankenversicherung, np. AOK). Następnie otrzymujemy z instytucji rentowej (Rentenvesicherungsträger) tzw. Sozialversicherungsausweis i to właśnie na nim widnieje nadany nam SV-Nummer. Ten właśnie Sozialversicherungsausweis (niekiedy wystarczy sam SV-Nummer) zawsze należy przedkładać nowemu pracodawcy. Przy nowym zatrudnianiu otrzymujemy tzw. Sozialversicherungsanmeldung, a przy opuszczaniu firmy lub po każdym zakończonym roku kalendarzowym Sozialversicherungsabmeldung. Szczególnie ten ostatni to bardzo ważny dokument, ponieważ informuje o czasie zatrudnienia w danym zakładzie i o osiągniętych dochodach brutto. Na podstawie tych danych w przyszłości będziemy otrzymywać świadczenia emerytalne z Deutsche Rentenversicherung. Dlatego ważne jest, aby dokument ten zachować.
Ubezpieczenia zdrowotne
Jedną z istotniejszych spraw przy podejmowaniu pracy w Niemczech jest ubezpieczenie zdrowotne (Krankenversicherung). Jeśli rozpoczynamy pracę jako pracownik, to zostajemy automatycznie przez pracodawcę zgłaszani w jednej z państwowych kas chorych (GKV-Gesetzliche Krankenversicherung). Jeśli przekroczymy odpowiednią kwotę zarobków, możemy przejść do prywatnej kasy chorych (PKV-Private Krankenversicherung).
Do państwowego systemu ubezpieczeń może wejść każdy, a składki naliczane są procentowo od dochodu. Ubezpieczenie prywatne na dzień dzisiejszy posiada niewiele ponad 10% osób mieszkających w Niemczech. W tym wypadku składki kształtuje wiele czynników. Ogólnie można jednak przyjąć, że zależą one od płci, wieku, stanu zdrowia i zawodu osoby ubezpieczonej. Osoba ubezpieczona państwowo z tytułu korzystania ze świadczeń medycznych musi niestety ponieść dodatkowe koszty. Kwartalnie za świadczenia trzeba dodatkowo zapłacić 10 euro. W przypadku leczenia szpitalnego – 10 euro dziennie, jednak maksymalnie przez 28 dni. Najbardziej znane kasy państwowe to: AOK, BKK, IKK, BEK, DAK i KKH. Wszystkie osoby ubezpieczone w GKV mają zasadniczo takie same prawa do świadczeń. PKV to zwykle szerszy zakres ubezpieczeń, co jednak nie musi oznaczać że jest ono korzystniejsze.
Założenie konta
Podróżując między Niemcami a Polską, lepiej i bezpieczniej trzymać pieniądze na rachunku bankowym. Można oczywiście wynagrodzenie przelewać do Polski, jednak konto w Niemczech ułatwi nam wiele codziennych czynności. Dla dużej części firm w Niemczech jest z przyczyn technicznych (możliwość automatycznych przelewów wypłat) bardzo ważne, aby posiadali Państwo konto w banku niemieckim. Z powodu różnych oczekiwań i różnych ofert banków nie jesteśmy w stanie powiedzieć, w jakim banku warto założyć sobie konto. Obok banków komercyjnych dużym zainteresowaniem cieszą się tak zwane Sparkassen, które prowadzone są przez lokalne władze. Zakładając konto, trzeba zadać sobie kilka bardzo ważnych pytań:
- Ile będzie kosztowała obsługa konta, w tym koszty przelewu do Polski.
- Czy otrzymam prawo do debetu (Dispositionskredit) i jakie są jego koszty.
- Czy od razu otrzymam kartę elektroniczną.
- Czy w mojej okolicy jest bankomat, ewentualnie z jakich bankomatów będę mógł korzystać.
Aby założyć konto w Niemczech, potrzebny będzie dowód oraz dowód zameldowania na terenie Niemiec.
Zasiłki rodzinne Elterngeld/Kindergeld
Wyjeżdżając do pracy za granicę, warto także zorientować się, czy w Państwa przypadku możliwe będzie otrzymywanie świadczeń rodzinnych, jak zasiłek rodzinny (Kindergeld) czy zasiłek z tytułu opieki nad dzieckiem Elterngeld. Nie chcielibyśmy się na ten temat rozpisywać, ponieważ był on już wcześniej podejmowany. Jeszcze raz jednak uczulamy, żeby rozważyć skorzystanie z tych możliwości, ponieważ w skali roku są to duże dodatkowe pieniądze.