Franz Josef Strauß powiedział, że im prostsze są ustawy podatkowe, tym bardziej są niesprawiedliwe. Jakby w myśl tego powiedzenia często komplikowane jest prawo fiskalne.
Prowadzi to nierzadko do sytuacji, że podatnik, chcąc zrozumieć obowiązujące ustalenia, próbuje je interpretować po swojemu. Z naszego doświadczenia wynika, że również w kwestii podatków w Niemczech istnieje wiele pogłosek. Te niedopowiedzenia i przekręcone fakty, z czasem przyjmują postać mitów. Dziś postanowiliśmy przyjrzeć się najczęstszym mitom, z którymi spotykamy się przy rozliczeniu podatku z Niemiec.
Mit 1. Zapłacone podatki zostaną zwrócone po rozliczeniu.
Nierzadko podatnicy, którzy zaczęli pracę w Niemczech, w następnym roku odzyskują cały podatek. Jest to związane z tym, że nie przekroczyli oni kwoty wolnej od podatku. W związku z tym wynikiem rozliczenia był zwrot całej pobranej zaliczki podatkowej. Takie osoby często oczekują, że sytuacja się powtórzy w następnym roku. Dodatkowo uważają, że skoro zarobiły więcej i została odprowadzona większa zaliczka na podatek, powinni otrzymać więcej. Wielu oswojonych ze sformułowaniem zwrot podatku uważa, że skutkiem rozliczenia będzie zwrot całego zapłaconego podatku. Wszystkich, którzy tak uważają, musimy niestety rozczarować. Gdyby podatek miał być zawsze zwracany w całości, bezzasadny byłby obowiązek jego miesięcznego potrącania z wynagrodzenia. Oczywiście wiele rozliczeń skutkuje niemałym zwrotem. Często udaje się także odzyskać całość. Jednak co roku w kasie państwa z tytułu zapłaconych podatków w tym dochodowych pozostaje spora kwota.
W przypadku gdy ktoś pracował cały rok w Niemczech, jego podatek może zostać zwrócony w całości. Jednak będzie to możliwe, jeżeli dzięki kosztom uda się dochód zbić do kwoty wolnej od podatku. Przy tej okazji przypominamy, że w rozliczanym właśnie roku podatkowym (2020) kwota wolna wynosiła:
- 9.408 euro w przypadku rozliczenia indywidualnego
- 18.816 euro w przypadku rozliczenia wspólnego małżonków
W najczarniejszym scenariuszu może okazać się, że nie będzie żadnego zwrotu. Co więcej, po złożeniu deklaracji podatkowej trzeba będzie dopłacić. Osoby, które mają dopłatę podatku, w wielu przypadkach są zobowiązane do rozliczenia.
MIT 2. Mając trzecią, klasę podatkową zapłacę mniej podatku.
By było wiadomo, ile podatku trzeba zapłacić, konieczne jest opracowanie przez urząd deklaracji, czyli tzw. Einkommensteuererklärung. Dopiero znając wszystkie odliczenia i ulgi, będzie wiadomo jaki podatek ma być zapłacony. Klasa podatkowa nie reguluje więc wysokości należnych podatków, jak niektórzy błędnie uważają. Odpowiada ona tylko i wyłącznie za wysokość pobranych zaliczek. Po wystawieniu przez urząd decyzji tzw. Steuerbescheid wiadomo jaki podatek ma zostać zapłacony. Wówczas od należnego podatku odjęte są pobrane wcześniej zaliczki na podatek. Jeżeli okazują się one za duże, podatnik otrzymuje zwrot podatku. W innym wypadku, gdy są za małe, musi dopłacić. Stąd klasa podatkowa na pewno wpływa na wysokość zwrotu, ewentualnie dopłaty. Jednak nie wpływa ona w żadnym wypadku na wysokość należnego podatku. Więcej o tym, że klasa podatkowa nie jest sposobem obniżenia podatku w Niemczech.
Mit 3. Osoba żonata powinna mieć trzecią klasę podatkową.
Już mnóstwo tekstów poświęciliśmy tematowi Steuerklasse, czyli klasom podatkowym w Niemczech. Wiele osób jednak nadal uważa, że osoba zamężna / żonata powinna mieć tzw. trójkę. Przez trójkę należy oczywiście rozumieć trzecią klasę podatkową. Kawaler według tej teorii z kolei powinien mieć pierwszą klasę podatkową. Jest to bardzo duże uproszczenie. Kawaler (lub panna), może mieć również przyznaną 2 klasę podatkową. Taka sytuacja będzie miała miejsce, gdy samotnie sprawuje on opiekę nad dzieckiem. Jeżeli w jednym czasie pracuje on u 2 pracodawców, może mieć szóstą Steuerklasse. Wymienione tu przypadki zdarzają się rzadko. Jednak wśród osób zamężnych żonatych domyślną klasą podatkową wcale nie musi być 3 Steuerklasse. Zwłaszcza będzie to mało opłacalne, jeżeli małżonka mieszkająca w Polsce uzyskuje duże dochody. W takim wypadku, po rozliczeniu z niemieckim Finanzamt, zazwyczaj zaliczka na podatek okazuje się za mała. Wówczas decyzja podatkowa z dużym prawdopodobieństwem będzie oznaczała konieczność dopłaty. Często w takim wypadku rozliczenie bez małżonki, będzie wiązało się niestety z jeszcze wyższą dopłatą.
Mit 4. Po ślubie otrzymam większy zwrot podatku z Niemiec.
Podobnie jak w Polsce w Niemczech po zmianie stanu cywilnego istnieje możliwość wspólnego rozliczenia. Deklarację z małżonkiem czy małżonką można złożyć, nawet jeżeli ślub nastąpił 31 grudnia rozliczanego roku. Wspólne rozliczenie może być i zazwyczaj jest korzystne. Dodatkowo małżonkowie mogą rozpisać w zeznaniu więcej kosztów. Jednym z takich kosztów znacznie wpływającym na efekt rozliczenia jest prowadzenie podwójnego gospodarstwa. Jednak sam ożenek wcale nie musi oznaczać poprawy sytuacji podatkowej. Zwłaszcza jeżeli małżonka, miała wysokie dochody i nie odprowadzała podatków w Niemczech. Może się także zdarzyć, że w tej konkretnej sytuacji z jakiegoś powodu koszty nie ulegną poprawie. Nawet po zmianie stanu cywilnego.
Podsumowując, trzeba powiedzieć, że małżeństwo w większości przypadków wpływa znacząco na efektywność rozliczenia. Nie można jednak przyjąć tego za regułę.
Mit 5. Jeżeli raz rozliczę się z podatku w Niemczech, już zawsze będę musiał to robić.
Wiele osób powtarza, że wysłanie do urzędu deklaracji podatkowej będzie oznaczało w przyszłości konieczność rozliczenia. Nie jest to prawda. Mnóstwo podatników zatrudnionych w Niemczech nie ma obowiązku rozliczenia. Takie osoby więc zazwyczaj nie będą musiały rozliczać się w przyszłości. Nie powinny także obawiać się, że otrzymają wezwanie do rozliczenia. Inaczej jednak będzie wyglądała sytuacja, gdy podatnicy są zobowiązani do złożenia deklaracji podatkowej. O tym, kto musi złożyć zeznanie, informujemy w tekście: "Kto ma obowiązek rozliczenia w Niemczech?"
Jeżeli pracownik jest zobowiązany do złożenia deklaracji podatkowej, powinien rozliczyć się w odpowiednim czasie. Taki obowiązek będzie miał niezależnie od tego, czy już kiedyś się rozliczał, czy nie. Jeżeli tego nie zrobi, z dużym prawdopodobieństwem zostanie wezwany przez urząd. W niektórych sytuacjach jednak wysłanie takiego wezwania może trochę potrwać. Obowiązek rozliczenia mają np. osoby pobierające emeryturę z Niemiec. W przypadku, gdy mieszkają oni w Polsce, wezwania do rozliczenia mogą otrzymać nawet po 3 latach. Oczywiście jest to wyjątek. Zazwyczaj korespondencja zapraszająca do złożenia deklaracji przychodzi wcześniej.
Przy tej okazji przypominamy nasz tekst o konsekwencjach przegapionego terminu rozliczenia.
Mit 6. Świadczeń, które nie są opodatkowane, nie muszę ujawniać w zeznaniu podatkowym.
Spotykamy się z opiniami, że świadczenia jak np. bezrobotne nie muszą być wykazywane w zeznaniu. Jeżeli świadczenia są nieopodatkowane, nie zmienią wartości należnego podatku. Dlatego właśnie nie warto wykazywać ich w deklaracji podatkowej. Takie opinie są powszechne, jednak są nieprawdziwe. To prawda, że świadczenia takie jak:
- chorobowe (Krankengeld),
- bezrobotne (Arbeitslosengeld),
- macierzyńskie (Elterngeld),
nie są opodatkowane, jednak podlegają progresji. To znaczy, że wpływają na stopę podatkową osiągniętych dochodów. W związku z tym zostaną one opodatkowane według wyższej stawki.
W przypadku choroby powyżej 6 tygodni świadczenie nie będzie już wypłacane przez pracodawcę. Obowiązek wypłaty świadczenia przyjmuje wówczas kasa chorych (Krankenkasse). Dlatego kwota chorobowego, nie znajdzie się na Lohnsteuerbescheinigung. W takim wypadku do zeznania należy załączyć zaświadczenie kasy chorych o okresie i wysokości otrzymanego Krankengeld. Wiele osób niestety nie zdaje sobie z tego sprawy.
Jeżeli ktoś miałby wątpliwości czy jakieś otrzymane świadczenie, czy dochód należy wykazać, prosimy o kontakt.
Wskazówka dla zapominalskich: Niemiecki Finanzamt doskonale zna wszystkie pobrane w Niemczech świadczenia. Również dochody osiągnięte na podstawie umowy o pracę nie są dla niego tajemnicą. Stąd osoba, która zapomni wykazać jakieś istotne kwoty, mimo to otrzyma decyzję zawierającą o wspomniane świadczenie. Może to dotyczyć na przykład wspomnianego wcześniej Krankengeld. Podatnik, który zapomniał wykazać zasiłku, po rozliczeniu otrzyma decyzję zawierającą o wspomniane świadczenie. Naliczony podatek w takim wypadku będzie się różnił od szacowanego. W niektórych okolicznościach urząd może poprosić także o dodatkowe wyjaśnienia tej kwestii.
Mit 7. Urząd skarbowy ma zawsze rację.
Ponieważ nie ma ludzi nieomylnych, każdemu z nas prędzej czy później zdarzy się popełnić błąd. Bywa także tak, że popełniający błąd obstaje przy swoim. Urzędnicy pracujący w urzędach to także zwykli ludzie, którzy mają prawo do pomyłki. W związku z tym w większości przypadków odwołania od decyzji podatkowej są skuteczne. Nie oznacza to jednak, że każde odwołanie będzie uzasadnione i doprowadzi do zmiany decyzji fiskusa.
O decyzjach podatkowych pisaliśmy na naszym blogu. Więcej można przeczytać w tekście: Jak postępować z błędną decyzją podatkową z Niemiec?
Mit 8. Jeżeli na Lohnsteuerbescheinigung nie ma ubezpieczeń, to znaczy, że pracodawca ich nie zapłacił.
O samym dokumencie Lohnsteuerbescheinigung można przeczytać na innej stronie boga. Co się dzieje, gdy na wymienionym dokumencie w pozycjach 22 do 27 nie ma liczb? Czy są powody do zmartwień? Oznacza to tylko, że z jakiegoś względu składki na ubezpieczenie nie zostały odprowadzone w Niemczech. Nasuwa się pytanie dlaczego? Odpowiedzi może być wiele. Najczęściej jednak wiąże się to z tym, że zaliczki na ubezpieczenie zostały zapłacone w innym kraju. Wysokość składek na ubezpieczenia emerytalne i zdrowotne w Polsce są niższe niż ubezpieczenia w Niemczech. Pracodawcy, którzy delegują pracowników do pracy do Niemiec, starają się, by ubezpieczenia były płacone w Polsce. Jeżeli ubezpieczenia zapłacone są w Polsce, warto zadbać o odpowiednie o zaświadczenie pracodawcy. W przeciwnym razie urząd może ich nie uznać.
Wskazówka dla oddelegowanych. Zaświadczenia pracodawcy o zapłaconych składkach na ubezpieczenie w Polsce, często drukowane są w języku polskim. Powinny jednak być wystawiane w języku niemieckim, by były one zrozumiałe dla niemieckiego fiskusa. W innym wypadku konieczne może być tłumaczenie uwierzytelnione dokumentu.
Mit 9. Nie muszę do zeznania podatkowego dołączać zaświadczenia UE/EOG, jeżeli nie uzyskałem dochodu w Polsce.
Znów nie można tego przyjąć bezkrytycznie, jeżeli podatnik ma stałe miejsce zameldowania w Polsce. Co więcej, jeżeli nie przepracował pełnego roku w Niemczech, będzie zobowiązany do wykazania dochodów z Polski. W takim wypadku, do zeznania podatkowego powinien załączyć zaświadczenie UE/EOG. Taki dokument powinien również dosłać, nawet kiedy nie osiągnął dochodu w Polsce. W przeciwnym wypadku urząd z dużym prawdopodobieństwem zapyta o przerwę w zatrudnieniu. Wówczas może poprosić również o dołączenie wspomnianego zaświadczenia.