Czy dawniej łatwiej było o świadczenia rodzinne w Niemczech?

Wnioskujący o zasiłek z zagranicy narzekają na zwiększającą się biurokrację w urzędach. Skarżą się na wnikliwą weryfikację dokumentacji a także liczne kontrole. Pobierających z kolei wciąż straszy się planowanymi ograniczeniami w wypłatach świadczeń. Czy w związku z tym wszystkim, zgodnie z panującą opinią kiedyś faktycznie łatwiej było uzyskać świadczenie rodzinne w Niemczech?

Na początek rys historyczny.

Zapewne pracujący w RFN do dziś nie zastanawiali się od kiedy Państwo Niemieckie wypłaca pieniądze na wychowanie dzieci. Być może przodkowie żyjący
na naszych terenach uzyskiwali już rodzinne. Jak to możliwe?  Świadczenie pieniężne porównywalne z dzisiejszym Kindergeld zwane wówczas jako Kinderbeihilfe po raz pierwszy w ujęciu miesięcznym zostało wypłacone w Niemczech już w roku 1936. By je otrzymać należało jednak spełnić kilka warunków.  Jednym z nich był dochód nieprzekraczający 185 RM (Reichsmarek). Zgodnie z regulacjami pieniądze wypłacano dopiero od piątego dziecka. Rodzic rodziny wielodzietnej na piąte i każde następne dziecko mógł otrzymać kwotę 10 RM.  W roku 1938 świadczenie (również w wysokości 10 RM), zaczęto wypłacać już od trzeciej pociechy.

Mimo, że przedwojenne rodziny zazwyczaj były liczne, nie wdając się w szczegóły wiemy, że wiele rodzin nie spełniało kryteriów.

Po wojnie sytuacja powoli poprawiała się. Po 1954 roku można było otrzymać już 25 DM (Marek niemieckich), ale również dopiero od trzeciego dziecka. Po raz pierwszy na pierwsze dziecko rodzinne wypłacono dopiero w 1975 roku. Wówczas rodziny mogły liczyć na 50 DM na pierwsze dziecko, 70 DM na drugie dziecko i 120 DM na trzecie. W przeliczeniu na euro łączne świadczenie na trójkę dzieci wynosiło 122,71 € miesięcznie. Dziś zasiłek tylko na pierwsze dziecko opiewa na kwotę 194 €. Rodzice trójki dzieci mogą otrzymać nawet 558 € miesięcznie. Oczywiście nie można porównywać tych wartości dosłownie, ponieważ w latach siedemdziesiątych zupełnie inna była siła nabywcza pieniądza. Niezaprzeczalnym jednak jest fakt, że beneficjenci otrzymują coraz więcej.

We wczesnych czasach RFN jednakże żaden rodzic mieszkający w Polsce nie miał prawa do Kindergeld. Sytuacja zmieniła się dopiero w roku 2004, kiedy Polska wstąpiła w struktury Unii Europejskiej a wspólnotowe prawo zobowiązało naszych zachodnich sąsiadów do wypłaty świadczenia na dzieci mieszkające w naszym kraju (a także innych nowych państw członkowskich, jeżeli spełniali ustalone prawem warunki). Zauważmy, że odkąd Polska jest w Unii wysokość Kindergeld pokaźnie wzrosła. W roku 2004 na pierwsze dziecko można było otrzymać 154 € czyli 40 € mniej niż dziś.

A jak dokładnie kształtowała się wysokość Kindergeld na przestrzeni lat?

Zmieniającą się wysokość świadczenia rodzinnego w Niemczech przedstawia poniższa tabela:

Świadczenia wypłacone do roku 2000 zostały przedstawione w Marcach niemieckich (DEM)

Czy wzrost wysokości świadczenia powoduje wzrost nadużyć?

Ostatnio media liczne opisywały działania grup specjalizujących się w wyłudzaniu świadczeń rodzinnych
w Niemczech. Z całą pewnością jednak nieuczciwe pobory zasiłku rodzinnego miały miejsce także wcześniej. Jednak wraz  
z doświadczeniem jakie na przełomie lat uzyskała kasa rodzinna takie nadużycia wyłapywane są coraz szybciej. Trudno dokładnie szacować skalę zjawiska jednak wzrost wyłudzeń jest zauważalny.

Na co powinni zwrócić uwagę wnioskodawcy
i beneficjenci?

Rodzice każdego niepełnoletniego dziecka mieszkającego w Niemczech praktycznie bez większych przeszkód mogą otrzymać Kindergeld. Matki / ojcowie, których pociechy mieszkają w Polsce są w odrobinę gorszej sytuacji. Kasa rodzinna w takim wypadku wymaga znacznie więcej dokumentów i gruntownie sprawdza czy omawiane świadczenie faktycznie się należy. Pewne utrudnienie powstaje także w związku z przepisami o koordynacji świadczeń.  Jeżeli rodzina przebywa w kraju istotne będzie by ustalić prawo
do rodzimych zasiłków: rodzinnych a także do 500 plus. Zanim niemieccy urzędnicy wydadzą pełną decyzję o przyznaniu Kindergld będą zainteresowani czy wnioskodawca uzyskał prawo do wspomnianych świadczeń w Polsce.  Warto także pamiętać, że obecnie o Kindergeld można wnioskować tylko
o sześć miesięcy wstecz. W stosunku do minionych lat jest więc o wiele mniej czasu na zebranie i przygotowanie odpowiedniej dokumentacji.

Rodzice, którzy już otrzymują świadczenie powinni także zdawać sobie sprawę z tego, że urząd ma możliwość weryfikacji prawa do przyznanego już świadczenia. W związku z powyższym nie należy lekceważyć żadnej przychodzącej korespondencji
w sprawie. Ważny jest także obowiązek informacyjny. Świadczeniobiorcy są zobowiązani by zgłaszać kasie rodzinnej wszystkie zmiany, które mogłyby mieć wpływ na wypłatę zasiłku.

Czy obecnie trudniej uzyskać rodzinne z Niemiec?

Przed wielu laty z uwagi na m.in. kryterium dochodowe zdecydowanie trudniej było uzyskać Kinderbeihilfe.  Jednak, porównując obecne wnioski do tych składanych po roku 2004, zauważymy tylko, że obecnie czas na przygotowanie dokumentacji jest krótszy, a dokumenty dokładniej sprawdzane. Częściej także urząd żąda dodatkowych ponadstandardowych dokumentów i wyjaśnień. Jeżeli jednak składający wniosek dopełni wszelkich formalności i spełni odpowiednie wymogi powinien otrzymać prawo
do Kindergeld. Stąd obiegowa opinia, że w tej chwili trudniej uzyskać zasiłek rodzinny z Niemiec naszym zdaniem zdaje się być powtarzane pochopnie.